ارزشیابی و مدیریت نتیجه محور اصطلاحی است که به ارزیابی پروژه به وسیله بررسی نتایج به دست آمده اشاره دارد. ارزیابی مبتنی بر نتایج در مقابل ارزیابی فرایند محور قرار میگیرد که به دنبال بررسی انجام فرایند و مراحل کار است.

در واقع اغلب اوقات به صورت ناخودآگاه از این روش ارزیابی استفاده می شود. ارزیابی پیشرفت دانش آموزان به وسیله نمرات پایان ترم یکی از ساده ترین و بارزترین نمونه ها برای ارزشیابی و مدیریت نتیجه محور است. 

یکی از چیزهایی که این شیوه ارزشیابی و مدیریت را محبوب می کند، تمایل طبیعی افراد به قضاوت نتایج است. مثلا بسیاری از ما در جایگاه مصرف کننده محصولات یا خدمات مختلف، تمایل و فرصت چندانی برای بررسی فرایند خلق محصول یا خدمت نداریم. ما به کیفیت نهایی محصول یا خدمت مدنظر توجه می کنیم. نمونه بارز این مسئله، رقابت های ورزشی است. در بیشتر این رقابت ها هواداران به نتایج می نگرند و پیروزی برایشان از هر چیز دیگری مهم تر است. نیاز به کسب بهترین نتیجه، زمینه ساز توجه سازمان ها و کسب وکارها به ارزشیابی نتیجه محور و تمرکز روی ارائه بهترین کیفیت نهایی است. این مسئله می تواند یک مزیت رقابتی مهم باشد چراکه مشتریان بیشتری را جذب می کند. 

مزایای ارزشیابی و مدیریت نتیجه محور

۱. ارتقای عملکرد

یکی از چیزهایی که مدیریت نتیجه محور همیشه دنبالش است، افزایش کیفیت عملکرد افراد و فرایندها برای تضمین بهترین نتیجه است. در محیطی کاری که بر مبنای ارائه بهترین نتیجه هدف گذاری شده، هر کسی آماده است عملکرد خود و گروهش را ارتقا بدهد.

۲. افزایش رضایت کارکنان

در نظام مدیریت نتیجه محور نتیجه کار مهم است، پس کارکنان آزادی عملی بیشتری برای پیشبرد کارهایشان دارند. 

۳. گسترش همکاری، هماهنگی و ارتباط

هیچ موفقیتی در سازمان رخ نمی دهد مگر آنکه ارتباط و همکاری مؤثری بین اجزای مختلف آن سازمان ایجاد شود. نظام مدیریت نتیجه محور به اهداف نهایی می اندیشد، پس همه بخش ها را به گونه ای هماهنگ می کند که در خدمتِ دستیابی به اهداف با یکدیگر همکاری کنند.

۴. سازگاری بیشتر

سازمان نتیجه گرا برای حفظ برتری و حیات خود باید توانایی سازگارشدن با تحولات را داشته باشد. همه چیز باید در راستای کسب بهترین نتیجه باشد، پس هرگونه تغییر و تحول باید در همین راستا قرار بگیرد.

۵. استفاده بهینه از منابع و امکانات

بهره وری مهم ترین مسئله است، پس استفاده بهینه از منابع برای کسب بهترین نتیجه (بهترین بهره وری) یکی از عناصر ضروری مدیریت نتیجه محور است. در نظام مدیریتی نتیجه محور، همه می دانند که اهداف چیست و چه چیزهایی برای رسیدن به آن لازم است. 

۶. کاهش احتمال فساد و هدررفت منابع

تمرکز روی نتایج و اینکه با صرف چه منابعی این نتایج حاصل شده است، امکان بروز فساد و هدررفت منابع را کاهش می دهد. در نظام مدیریت نتیجه محور، برنامه ریزی صرفا برای انجام یک کار صورت نمی گیرد، بلکه برای کسب نتیجه انجام می شود. از این رو اگر برنامه ای نتیجه ای در بر نداشته باشد، کنار گذاشته خواهد شد.

توصیه‌هایی برای ایجاد نظام کارآمد مدیریت و ارزشیابی نتیجه محور

برای آنکه نظام مدیریت نتیجه محور در سازمانی محقق شود، باید به‌درستی طراحی و اعمال شود. در این بخش نکات و توصیه‌هایی را در این باره مطرح می‌کنیم.

برای همه اعضای سازمان ذهنیت مناسب ایجاد کنید

برای تحقق ارزشیابی و مدیریت نتیجه محور، همه اعضای سازمان در همه رده‌ها باید درک صحیح و شفافی از این شیوه داشته باشند.

کارکنان باید جدیت و اراده برای اعمال این شیوه را در اعضای هئیت‌مدیره و رهبران سازمان مشاهده کنند. همچنین باید فرصت داد که همه نظر خود را ابراز کنند و به پرسش‌هایشان پاسخ داده شود تا ذهنیت شفافی درباره مسئله پیدا کنند.

در گرفتن بازخورد جدی باشید

یکی از مهم‌ترین مراحل ایجادِ محیط کار نتیجه‌گرا، بازخوردگرفتن از افراد است. آماده نقدهای تیز و واکنش‌های تند علیه طرح نظام ارزشیابی و مدیریت نتیجه محور باشید. از بازخوردها برای اصلاح طرح خود استفاده کنید. متوجه باشید که با ورود نسل جدید به بازار کار، بازخوردگرفتن از همکاران و فهم درست مدل‌های ذهنی این نسل بسیار مهم است.

راه‌های ارتباطی را تقویت کنید

یکی از مسائلی که بازخوردگرفتن را دشوار می‌کند، سنت‌های ارتباطی قدیمی و ناکارآمد بین کارکنان و مدیران است. ذهینت بالا به پایین را کنار بگذارید. در محیط کار امروزی، مرزهای سفت و سخت‌ بین کارکنان و مدیران آسیب‌زا هستند.

برای موفقیت در سازمان، مرز‌های نامرئی شکل‌گرفته بین کارکنان و مدیران را از بین ببرید. نگرش سنتی پیروی از دستورات را حذف کنید و بکوشید فرهنگی مبتنی بر بازخورد سازنده و گفت‌وگو ایجاد کنید تا همه بتوانند حرفشان را شفاف و صریح بزنند. این کار باعث ایجاد کانال‌های ارتباطی جدیدی می‌شود و تفکر انتقادی و تفکر خلاق را در سازمان تقویت می‌کند. هرچه اعضای سازمان درک بهتری از یکدیگر داشته باشند، ارتباط سازنده‌تری خواهند داشت و بهره‌وری نیز بیشتر خواهد شد.

ابزارهای مناسب را به خدمت بگیرید

ایجاد نظام ارزشیابی و مدیریت نتیجه محور صرفا به کار فرهنگی در محیط کار محدود نمی‌شود. ابزارهایی نیز باید به خدمت گرفته شوند. این ابزارها باید به شما امکان دهند داده‌ها را در محیط کار جمع‌آوری، طبقه‌بندی، تجزیه‌وتحلیل و ارزیابی کنید.

امروزه نرم‌افزارهای مدیریت محیط کار برای این کار توسعه داده شده‌اند که امکان ارزیابی دقیق نتایج و حتی فرایندها را برای مدیران فراهم می‌کنند. با کمک اینها می‌توان عملکرد هر فرد یا گروه را ارزیابی و نمره‌دهی کرد. همچنین می‌توان اهداف سازمان را به کمیت‌های قابل‌اندازه‌گیری تبدیل کرد.

برای تحقق مدیریت نتیجه محور، کارهای زیادی می‌توان انجام داد از جمله:

مسئولیت‌ها و وظایف شغلی را بازبینی کنید.

معین کنید چه کسی بر نتایج نظارت کند.

هنگام ارتباط شفاف و رسمی باشید تا احتمال برداشت‌ها و تفاسیر متفاوت منتفی شود.

مهم است کارکنان کار و منافع خود را با اهداف سازمان هم‌راستا کنند، پس بکوشید این ارتباط را ایجاد کنید.

نتایج عملکرد را بایگانی و در بازه‌های زمانی معین، آنها را مقایسه کنید. این‌طوری متوجه روند پیشرفت یا پسرفت نتایج می‌شوید.

نتایج مدیریت نتیجه محور را دوره‌ای ارزیابی کنید و هرجا نیاز شد، اصلاحات لازم را انجام دهید.